Merkeziyetsiz Sosyal Ağlar

0

BEĞENDİM

ABONE OL

News

0

Merkeziyetsiz Sosyal Ağlar ilerleyen yıllarda çok fazla gündemimizde olacak gibi görünüyor. Bu konuda D. Taylan Benli tarafından bir çalışma yapıldı. Bu çalışma için kendisine teşekkür ederiz.

Merkeziyetsiz sosyal medya olgusu sayesinde bugün tek bir şirkete veya platforma bağlı kalmaksızın içerik üretmeyi ve insanlarla iletişim kurmanın artık mümkün olduğunu söyleyebiliyoruz. Merkeziyetsiz sosyal medyalar; her şeyin kontrolünü elinde tutan tek, merkezi bir otoritenin yerini aynı protokolü kullanarak iletişim kuran bağımsız sunucu veya nodların oluşturduğu bağlantı ağları kullanarak bu iddiasını gerçekleştiriyor. Bu sayede kullanıcılar kendi verileri, gizlilikleri ve çevrimiçi deneyimleri üzerinde daha fazla söz sahibi oluyor.

Fayda #1: Kime Güveneceğinizi Seçebilme Özgürlüğü Kimi platformlar sizin haklarınıza saygı duymuyor veya çıkarlarınızla ters düşüyor olabilir. Merkeziyetsiz sosyal medyalar sayesinde hangi sunuculara veya nodlara katılacağınızın kararı size ait. Karanızdan memnun değil misiniz? Istediğiniz zaman bir başkasına taşınabilir ya da tamamen ayrılabilirsiniz.

Fayda #2: Katkılarınız İçin Ödüllendirilebilirsiniz Bazı merkeziyetsiz sosyal mecralar, kullanıcıları aktifliğe teşvik etmek için blok zinciri teknolojisini ve kripto para birimlerini kullanıyorlar. içerik oluşturma, paylaşma veya içerikle etkileşime geçmek için token veya coin kazanabilir ve bunları diğer içerik oluşturucuları desteklemek, premium özelliklere erişmek için kullanabilirsiniz. Kazancınızı nakit olarak alabilmek de bir o kadar kolay.

Fayda #3: Çeşitli ve Açık Bir Topluluğun Parçası Olabilirsiniz Merkeziyetsiz sosyal medyalar, farklı moderasyonlar altında barınan insanları bir araya getirdiği için farklı geçmişlere, kültürlere ve bakış açılarına sahip insanları keşfetmenize ve onlarla etkileşim kurmanıza olanak tanır.

Örnek #1: mastodon.social

ActivityPub protokolü ile çalışan açık kaynak kodlu bir mikroblog uygulaması. Fediverse (Federasyon ve Evren kelimelerinden türetilen bir isim. Türkçe’ye “Federevren” olarak çevirisi de yapılabilir) olarak adlandırılan büyük bir ekosistemin parçası olan Mastodon, 2016’dan beri yayında. Meta’nın yeni platformu Threads de ActivityPub’ı benimseyerek Fediverse’ün bir parçası olacağını açıklamıştı.

Örnek #2: odysee.com
LBRY Vakfı tarafından geliştirilen, kullanıcılarına LBC (LBRY Credit) adını verdikleri coinler ile video izledikleri ve yayınladıkları için ödeme yaparak kendi içersinde bir ekonomik sistem yaratan video paylaşım platformu. LBC, ABD Menkul Kıymetler ve Borsa Komisyonunun başlattığı soruşturma sonucunda LBRY Vakfının cezaya mahkum edilmesi nedeniyle ciddi bir değer kaybı yaşadı. Bu da Odysee’nin eski popülerliğini yitirmesine sebep oldu.

Örnek #3: nostr.com

Kaynak kodları açık olan Nostr, kullanıcılarına özel (kamusal olmayan) anahtarlarıyla imzaladıkları ve aktarıcılara (relay) yayınladıkları “not” adı verilen paylaşımları sağlayan basit, topluluk destekli bir protokoldür. 2023’ün başında Jack Dorsey’nin platforma gönül vermesi ile birlikte müthiş bir gelişme hızı gösteren protokol bugün Lightning Network ile Bitcoin entegrasyonunu tamamlayarak bir SuperApp statüsü kazanmıştır.

Örnek #4: blueskyweb.xyz

ActivityPub protokolünde hesap taşıma işlemlerini eleştiren Bluesky, kendileri geliştirdikleri AT Protokolü ile bir mikroblog sitesi yayınladılar. Henüz açık beta sürecini yaşayan platformda henüz bir merkeziyetsizlikten bahsetmek mümkün değil.