Öğrenme Senaryoları Nedir?

Öğrenme senaryoları, öğrencilerin gerçek hayata ilişkin bir problem durumu hakkında yaparak yaşayarak eneyim kazanmasına, istendik bilgi ve becerileri kendi bireysel çabaları ile öğretmen rehberliğinde öğrenmesine imkân sağlayan öğretim çalışmalarıdır (Design FILS, 2021). Bu amaçla sürecin daha etkili olması adına teknoloji ile zenginleştirilmesi aktif katılımı, etkileşimi ve etkin öğren- meyi artırmaktadır [Millî Eğitim Bakanlığı (MEB), 2021b].

Senaryo Temelli Öğrenme

Senaryo temelli öğrenme, öğrencilerin gerçek hayat durumlarına benzer, anlamlı ve bağlamsal öğrenme deneyimleri yaşamasını sağlayan bir pedagojik yaklaşımdır (Ercan ve Patan, 2022; Meral, Saralar-Aras ve Taştan, 2023). Bu yaklaşımda bireylerin, yaşamlarını etkileyen durumları keşfetmeleri için öğrenme ortamları yapılandırılır ve onlara gerçek yaşam becerilerini geliştirecek, yaparak yaşayarak öğrenebilecekleri bir öğrenme tasarımı sunulur (Schank vd., 1999; Yan, 2006). Böylece öğrenciler edindikleri bilgileri gerçek hayatla bütünleştirerek anlamlandırır ve günlük yaşam problemlerine çözüm önerileri sunar. Bununla birlikte eleştirel düşünme becerisi, yansıtıcı düşünme, algoritmik düşünme becerisi ve yaratıcılık gibi bir dizi üst düzey beceriyi kullanma fırsatı yakalamış olur. Bu yaklaşım, öğrencilerin öğrenmeye karşı ilgi, istek ve motivasyonlarını artırmalarına yardımcı olur. Senaryo temelli öğrenme yaklaşımı deneyimsel bir süreç içerisinde tekrarlı uygulamalarla öğrenme sürecinin geliştirilmesini sağlar. Bu bağlamda senaryo temelli öğrenme yaklaşımının aktif öğrenme sürecini, teknoloji kullanımını ve öğrencilerde beceri gelişimini desteklediği görülmektedir (MEB, 2021b). Senaryo temelli öğrenmenin öğretim sürecindeki yeri ve önemi genel olarak aşağıdaki gibi özetlenebilir:

Anlamlı Öğrenme: Bilgiler, soyut kavramlardan ziyade somut durumlarla ilişkilendirilir. Bu durum öğrencilerin çeşitli bilgileri daha iyi öğrenmesini sağlar.
Motivasyon: Öğrencilerin öğrenme sürecine aktif katılımları sayesinde motivasyonları artar.
Becerilerin Gelişimi: Problem çözme, kritik düşünme, iletişim, iş birliği gibi 21. yüzyıl becerilerinin ve üst düzey düşünme becerilerinin gelişimine katkıda bulunur.
Öğrenci Merkezli Yaklaşım: Öğrencilerin ihtiyaçlarına ve ilgi alanlarına göre özelleştirilebilir öğrenme deneyimleri sunar.
Değerlendirme: Öğrencilerin öğrenme süreci boyunca ve süreç sonunda çeşitli yöntemlerle değerlendirilmesine olanak tanır.

Senaryo Temelli Öğrenmenin Temel Özellikleri

Senaryo temelli öğrenmenin temel özellikleri olarak gerçekçilik, bağlamsallık, aktif katılım, iş birliği, problem çözme, karar verme ve yaratıcılık olarak sıralanabilir. Bu temel özelliklerin genel açıklamalarına aşağıda yer verilmektedir.

Gerçekçilik: Senaryolar, öğrencilerin gerçek hayatta karşılaşabilecekleri durumlara benzetilerek oluşturulur.
Bağlamsallık: Öğrenilen bilgiler belirli bir bağlam içinde sunulur ve böylece daha anlamlı hâle gelir.
Aktif Katılım: Öğrenciler pasif alıcılar değil, öğrenme sürecinin aktif katılımcılarıdır.
Iş Birliği: Senaryolar öğrencileri grup çalışmasına teşvik ederek onların iş birliği becerilerini geliştirir.
Problem Çözme: Öğrenciler senaryo içindeki problemleri çözmek için farklı stratejiler geliştirirler.
Karar Verme: Öğrenciler farklı seçenekler arasında değerlendirme yaparak kararlar alırlar.
Yaratıcılık: Öğrenciler, özgün fikirler üreterek ve problemlere farklı çözümler bularak yaratıcılıklarını geliştirirler.

Senaryo Temelli Öğrenmenin Uygulama Alanları

Dil eğitimi: Rol yapma, tartışma, hikâye yazma gibi etkinlikler
Fen bilimleri: Bilimsel deneyler, simülasyonlar
Sosyal bilgiler: Tarihi olayların canlandırılması, proje çalışmaları
Matematik: Problem çözme etkinlikleri, oyunlaştırma

Aşağıda senaryo temelli öğrenme yaklaşımı ile geliştirilmiş örnek bir senaryoya yer verilmektedir.

ÖRNEK SENARYO

Konu: İklim Değişikliği

Senaryo: Öğretmen, mevsimlerin özellikleri ve günümüzde farklılaşan mevsim özellikleri ile uyuş- mayan farklı belirtiler hakkında konuşarak öğrencilerin dikkatini konuya çeker. Dünyada küresel ısınmanın yarattığı etkileri (buzulların erimesi, okyanus ve deniz suyu sıcaklıklarının artması, biyoçeşitliliğin azalması vb.) etkileşimli tahtadan fotoğraf ve video olarak öğrencilerle paylaşır. Bu konuda merak uyandırarak öğrencileri konu hakkında araştırma yapmaya teşvik eder. İklim değişikliği hakkında farkındalık kazanan ve sorunla ilgili çözüm önerilerini araştıran öğrenciler, belediye meclis üyesi olarak bir sunum hazırlamak için görevlendirilirler. Sunumda öğrencilerin iklim değişikliğinin etkilerini, çözüm önerilerini ve belediyenin bu konuda alabileceği önlemleri sunmaları beklenir.

Sonuç olarak senaryo temelli öğrenme; öğrencilerin aktif katılımını sağlayan, öğrenmeyi daha anlamlı ve eğlenceli hâle getiren güçlü bir pedagojik yaklaşımdır.

Öğrenme Senaryoları Neden Sınıflarda Kullanılmalıdır?

Öğrenme senaryoları, öğrencilerin ders ortamında pasif alıcılar olmak yerine aktif katılımcılar olmalarını sağlar. Bu sayede öğrenciler, bilgiyi sadece ezberlemek yerine anlamlandırır ve kendi bilgilerini oluştururlar. Ayrıca senaryolar sayesinde öğrenciler farklı disiplinler arasında bağlantı kurar ve gerçek hayat becerilerini geliştirme fırsatı elde ederler.

Öğrenme senaryoları; mevcut öğretim programımızda yer alan haftalık kazanımların, öğrenme çıktılarının, becerilerin, öğrenme yaklaşımlarının, öğrenci ve öğretmen rollerinin, kullanılan teknolojilerin, materyallerin, öğrenme etkinliklerinin, değerlendirme yöntemlerinin ekleri ile birlikte sunulduğu oldukça kapsayıcı bir içerik sunmakta olduğundan öğretmenlerimize ve öğrencilerimize teknolojik ve pedagojik anlamda ciddi bir kaynak ve destek sunmaktadır. Bu bağlamda teknoloji odaklı öğrenme senaryoları; sınıflarda teknoloji ile zenginleştirilmiş yenilikçi bir öğrenme deneyimi sağlamaya katkı sunmakta, önemli bir rehber olarak öğretim sürecini birçok açıdan desteklemektedir.

Kaynak: YENİLİKÇİ YAKLAŞIMLARLA TEKNOLOJİ ODAKLI ÖĞRENME SENARYOLARI İÇIN ÖĞRETMEN EL KITABI – MEB YEĞİTEK