Hibrit öğrenme modeli yüz yüze ve uzaktan eğitimin fırsatlarından aynı anda faydalanabilmek için her ikisinin de eğitim öğretim ortamına dâhil edilmesi anlamına gelmektedir (Graham, 2004, aktaran Göksel ve Adıgüzel, 2024). “Yüz yüze öğrenmeyle web tabanlı öğrenme ya da internet destekli öğrenmenin bir kombinasyonudur” (Akgündüz, 2014, s. 107). Bu kapsamda hibrit öğrenme modeli, eğitimde teknolojik dönüşümü temsil etmektedir. Bu model, yüz yüze eğitimde sağlanan sosyal etkileşim ve öğretmen-öğrenci etkileşimini, uzaktan eğitimde kullanılan dijital araçlar ve platformlar ile birleştirerek daha zengin ve kişiselleştirilmiş öğrenme deneyimleri sunar (Bahri, 2018).
Hibrit öğrenme, öğrencilerin öğrenme deneyimini zenginleştirerek onlara hem derinlemesine bilgi edinme hem de pratik beceriler kazanma fırsatı sunar. Bu model, öğrencilerin sadece teorik bilgileri ezberlemelerini değil, aynı zamanda bu bilgileri gerçek hayat problemlerine uygulayarak çözüm üretmelerini sağlar. Öğrenciler, hibrit öğrenme ortamlarında çeşitli kaynaklara erişerek bilgiye ulaşır, bu bilgiyi analiz eder ve kendi fikirlerini oluşturur. Ayrıca çevrim içi tartışma platformları ve iş birlikli projeler sayesinde diğer öğrencilerle etkileşimde bulunarak iletişim becerilerini geliştirirler (Balaman, 2010).
Hibrit öğrenme, çevrim dışı ve çevrim içi öğrenme yöntemlerini birleştirerek hem yüz yüze hem de dijital ortamda etkileşimli ve etkili bir öğrenme deneyimi sunar. Bu öğrenme süreçleri boyunca birçok farklı teknik kullanılabilir.
Bu tekniklerden bazıları şu şekilde açıklanabilir:
Simülasyon
Simülasyon tekniği, öğrencilerin gerçek hayata dayalı senaryolar içinde etkileşimde bulunarak öğrenmelerini sağlayan, deneyimsel bir öğrenme stratejisidir (Çetinkaya, 2022). Bu teknik, öğrencilerin problem çözme, karar verme ve eleştirel düşünme becerilerini geliştirmek için tasarlanmış olup farklı senaryolar üzerinde çalışmalarını sağlar. Örneğin öğrenciler sanal bir laboratuvarda deney yapabilir veya tarihsel bir olayın canlandırmasını gerçekleştirebilirler. Bu sayede öğrendiklerini uygulayarak deneyim yoluyla öğrenme fırsatı bulurlar.
Dijital Öyküleme
Chung’a (2006) göre dijital öyküleme metin, görsel, video ve ses gibi dijital ögelerin teknolojik ortamda birleştirilerek sunulmasıdır. Bu teknikte öğrenciler; video, ses, grafik ve metin kullanarak kendi hikâyelerini oluşturur ve bu süreçte yaratıcı düşünme, problem çözme ve dijital okuryazarlık becerilerini geliştirirler. Dijital öyküleme, öğrencilerin hem bireysel hem de grup olarak çalışabilecekleri, öğrendiklerini yaratıcı bir şekilde ifade edebilecekleri bir tekniktir.
Düşün Eşleş Paylaş
Düşün-eşleş-paylaş tekniği, ilk olarak öğrencilerin bireysel olarak düşünmelerini, ardından bir arkadaşla fikirlerini paylaşmalarını ve son olarak da sınıfla birlikte tartışmalarını içeren etkili bir öğrenme yöntemidir. Bu teknik, web araçları ile bütünleştirildiğinde dijital ortamlarda da uygulanabilir hâle gelir. Öğrencilere bir soru veya sorun sunulur ve ilk olarak dijital bir platformda (dijital pano ya da yapışkan not oluşturma araçları vb.) bireysel olarak düşüncelerini yazmaları istenir. Daha sonra çiftler veya küçük gruplar hâlinde sanal ortamda (iş birlikli çalışmayı destekleyen araçlar vb.) tartışma yaparlar. Son aşamada, tartışmaların sonuçları sınıfla birlikte paylaşılır. Bu paylaşım, sınıf ortamında yüz yüze olabileceği gibi çevrim içi platformlarda da (örneğin etkileşimli sunum araçları ve etkileşimli beyaz tahta araçları) gerçekleşebilir. Bu bütünleşme, öğrencilerin hem bireysel hem de grup hâlinde düşünme becerilerini geliştirirken onları aktif katılıma ve fikir alışverişine teşvik eder.
Ters Yüz Öğrenme
Ters yüz öğrenme, öğrencilerin evde önceden video ile dersi çalışmasına, sınıfta öğretmenleriyle etkileşimli etkinlikler yapmasına olanak tanıyan bir yöntemdir (Ünsal, 2018). Bu teknikte, ders içerikleri öğrenciler tarafından önceden çevrim içi olarak izlenir veya okunur. Sınıf ise öğrencilerin bu bilgileri uyguladıkları, tartıştıkları veya grup çalışmaları yaptıkları bir alan hâline gelir. Ters yüz öğrenme, öğrencilerin aktif öğrenme süreçlerine katılmalarını sağlar ve öğretmenler, sınıf içinde daha ayrıntılı rehberlik edebilirler.
Hibrit öğrenme, teknoloji odaklı öğrenme senaryolarında etkin bir şekilde kullanılmaktadır. Hibrit öğrenme modeli hem yüz yüze hem de çevrim içi ortamlarda etkin öğrenme fırsatları sunar. Dijital araçlar, hibrit öğrenme ortamlarında öğrencilerin esnek bir şekilde hem sınıf içi etkileşimleri hem de uzaktan erişimle yapılan çalışmaları destekler. Öğrenciler, çevrim içi ders materyallerine erişebilir, ortak düzenlenebilir belgeler üzerinde iş birliği yapabilir veya dijital platformlar aracılığıyla tartışmalara katılabilirler. Örneğin ters yüz öğrenme uygulandığında, öğrenciler derse çevrim içi materyallerle önceden hazırlanıp sınıf içinde daha derinlemesine tartışmalar ve uygulamalı çalışmalar yapabilirler. Teknoloji hem bireysel öğrenme hem de grup çalışmaları için uygun platformlar sağlayarak öğrencilerin ders içeriğine olan ilgisini artırır ve hibrit öğrenme ortamlarının dinamik ve etkileşimli bir yapıya dönüşmesini sağlar.
Aşağıda hibrit öğrenme tekniklerinin teknoloji odaklı öğrenme senaryolarında nasıl uygulanabileceğine dair iki örneğe yer verilmiştir:
Ders: Türkçe–Ters Yüz Öğrenme
- Ders
Öğretmen, öğrencilerine bir sonraki derste söz sanatları konusunu işleyeceklerini belirterek onlara EBA’da yer alan “Söz Sanatları” konu anlatım videosunu ev çalışması olarak yönlendirir. Bu çalışmayla öğrencilerinde öğrenmeyi öğrenme becerilerini harekete geçirir. Dersi bu etkinlikle tamamlar.
- Ders
Öğretmen, bu derse ders kitabında yer alan şiirin konusu ve ana duygusu ile ilgili olan üçüncü etkinliği yaptırarak başlar. Bu etkinliğin ardından söz sanatları ile ilgili olan dördüncü etkinliğe geçer ve öğrencilerine (bir önceki derste yönlendirdiği konu anlatım videosunu öğrencilerin izlediğinden emin olduktan sonra) ders kitabındaki dördüncü etkinliği yaptırır. Söz sanatlarıyla ilgili beşinci etkinliği de yaptıran öğretmen, konunun pekiştirilmesi amacıyla EBA’da yer alan “Söz Sanatlarını Belirleme (Benzetme ve Kişileştirme)” çalışmasını etkileşimli tahta üzerinden öğrencilerine yaptırır. Gerekli yerlerde geri bildirimlerde bulunur.
Ders: Sosyal Bilimler-Dijital Öyküleme
Öğretmen, elinde ekmek ile sınıfa girer ve ekmeği öğrencilerin görebileceği bir yere bırakır. Öğretmen; üretim, dağıtım, tüketim kavramlarını açıklar.
Öğrenciler sınıftaki bilgisayar sayısına göre gruplara eşit bir şekilde rastgele dağıtılır. Gruplardan ekmeğin sınıfa kadar geliş sürecini üretim, dağıtım, tüketim kavramları çerçevesinde dijital hikâye oluşturma araçları ile hikâyeleştirmeleri istenir (15-20 dk). Çalışmalarını bitiren gruplar, hikâyelerini EBA sınıf duvarında paylaşır. Öğretmen tarafından grup değerlendirme yapmayı sağlayan web araçları ile hazırlanan grup değerlendirme formu ile öğrenciler değerlendirilir. Değerlendirme sonucunda geri bildirimler ve pekiştireçler verilir.
Kaynak: YENİLİKÇİ YAKLAŞIMLARLA TEKNOLOJİ ODAKLI ÖĞRENME SENARYOLARI İÇIN ÖĞRETMEN EL KITABI – MEB YEĞİTEK
